Zaćma - choroba, której nie możesz zlekceważyć

07/04/2021 | Karolina Zysek
zacma - choroba wzroku

Zaćmę możemy zaliczyć do najpowszechniejszych chorób układu wzrokowego u osób w podeszłym wieku. W początkowym okresie występowania nie powoduje ona poważniejszych dolegliwości, które zaburzają komfortowe funkcjonowanie pacjenta. Z czasem może jednak znacząco doskwierać i utrudniać życie.

O przebiegu choroby decydują w głównej mierze indywidualne uwarunkowania, zależne od rodzaju zaćmy oraz szybkości jej postępowania. Na szczęście żyjemy w czasach rozwiniętej medycyny, która oferuje skuteczne sposoby na usunięcie zaćmy. Zacznijmy jednak od samego początku i poznajmy pojęcie zaćmy.

Czym jest zaćma?

Zaćma może być wadą wrodzoną lub chorobą dziedziczną, pojawiającą się w wyniku różnych schorzeń lub procesu starzenia się. Objawia się zmętnieniem soczewki wewnątrzgałkowej i zmianą jej barwy. Kliniczne znaczenie zaćmy dotyczy zmian, które wpływają na obniżenie ostrości wzroku. Najczęściej stosowany podział zaćmy uwzględnia czas występowania, lokalizację oraz przyczynę.

Zaćmę klasyfikujemy według:

  • czasu występowania: zaćma wrodzona, dziecięca, młodzieńcza, starcza,
  • lokalizacji: zaćma torebkowa tylna i przednia, biegunowa przednia i tylna, jądrowa, błoniasta, całkowita, podtorebkowa przednia i tylna, korowa,
  • przyczyny: zaćma wrodzona, starcza, metaboliczna, pourazowa, polekowa.

Rodzaje zaćmy oraz ich wpływ na układ wzrokowy

Zaćma starcza jest najczęściej występującą formą zaćmy nabytej. Powstaje ona w wyniku procesu starzenia się organizmu. Jej początki mogą pojawiać się już po czterdziestce, zazwyczaj ujawnia się jednak około 50-60 roku życia. W zależności od miejsca, w którym występuje zmętnienie, zaćmę starczą można podzielić:

  • korową,
  • podtorebkową tylną,
  • jądrową.

Zaćma korowa często przyjmuje kształt szprych lub klina i kształtuje się na obwodowej części soczewki. Początkowo zmętnienia pojawiają się na obwodzie, a następnie rozwijają się ku centralnej części soczewki. Dopóki nie znajdą się w osi widzenia, nie wpływają na upośledzenie widzenia.

Zaćma podtorebkowa tylna przyjmuje postać ziarnistych zmętnień występujących pod tylną torebką soczewki. Pogłębia się stosunkowo powoli, ale już od początku silnie wpływa na pogorszenie jakości widzenia, przede wszystkim w jasnym oświetleniu, ponieważ w takich warunkach obserwacji zmętnienia obejmują większość otworu źrenicznego. Występowanie zaćmy podtorebkowej tylnej związane jest z wiekiem, ale może być również następstwem urazu, stanów zapalnych, działania promieniowania jonizującego lub stosowania steroidów.

Zaćma jądrowa polega na stwardnieniu i zażółceniu jądra soczewki. Jądro staje się wysoce stwardniałe, a następstwem tych zmian jest utrudnienie rozpoznawania barw, głównie z zakresu promieniowania widzialnego o krótkich długościach fal.

Ten rodzaj zaćmy postępuje powoli. W wyniku zmętnień pojawia się krótkowzroczność refrakcyjna, która spowodowana jest wzrostem współczynnika załamania światła zmętniałego jądra soczewkowego, co wpływa na obniżenie jakości widzenia do dali. W rezultacie osoby prezbiotyczne, które stosują okulary korekcyjne do bliskich odległości, mogą odczuwać poprawę widzenia bez korzystania z okularów do czytania. Z czasem zmętnienia przyczyniają się do znacznego obniżenia ostrości wzroku zarówno do dali i bliży.

W większości przypadków zaćmy starcze występują w postaciach mieszanych - podtorebkowo-korowe lub korowo-jądrowe, co wpływa na występowanie różnych dolegliwości. Stopień zmętnienia soczewki pozwala na rozróżnienie zaćmy początkowej i zaćmy całkowitej. W przypadku zaćmy początkowej zmętnienia dopiero się rozpoczynają, natomiast w zaćmie całkowitej, zwanej również zaćmą dojrzałą, obejmują wszystkie warstwy soczewki. Taki rodzaj zaćmy powoduje bardzo duże dolegliwości wzrokowe i znacznie utrudnia funkcjonowanie.

Jak poradzić sobie z zaćmą, a także o sposobach na jej usunięcie dowiecie się w kolejnym wpisie.


Powrót