Soczewka, rogówka, tęczówka... Jak proces starzenia się wpływa na struktury układu wzrokowego?

Z wcześniejszych wpisów wiecie już, jak proces starzenia się wpływa na układ wzrokowy. Znacie choroby układu wzrokowego oraz zmiany refrakcji, które pojawiają się wraz z wiekiem. Czy zastanawialiście się kiedyś, jak proces starzenia się wpływa z kolei na poszczególne struktury układu wzrokowego? 

Podczas procesu starzenia się w układzie wzrokowym zachodzi szereg zmian, które wpływają negatywnie na funkcjonowanie oczu. Zmiany te skutkują kolejnymi - tym razem w obrębie percepcji wzrokowej, obniżając jakość obrazu. Zmiany fizjologiczne obejmują wszystkie struktury układu wzrokowego - z perspektywy optometrii te najistotniejsze, powodujące zaburzenia funkcji układu wzrokowego, zachodzą w powiekach, filmie łzowym, soczewce, rogówce oraz tęczówce.

Powieki

Procesy starzenia się obejmujące aparat ochronny oka powodują dostrzegalne zmiany dotyczące struktury powiek. Spadek elastyczności skóry oraz zanik struktury tkanki łącznej mięśnia dźwigacza powodują opadanie powieki górnej oraz słabsze przyleganie powieki dolnej do gałki ocznej, co może spowodować jej odwinięcie. W rezultacie oko nie jest wystarczająco chronione, następuje osłabienie i utrata niezbędnej zdolności mrugania, a to prowadzi do częstszych stanów zapalnych i uszkodzeń rogówki.

Film łzowy

Wraz z wiekiem ilość wydzielanych łez się zmniejsza. Po czterdziestce ich produkcja obniża się o połowę, a u 80-latków wynosi tylko 25% w porównaniu do pierwszej dekady życia. Rozwojowi opisywanych zaburzeń sprzyjają także zmiany poziomu hormonów u kobiet w okresie pomenopauzalnym.

U wszystkich ludzi maleje także czas przerwania filmu łzowego - w wieku 80 lat to około połowa początkowego czasu. Jest to spowodowane zaburzeniami wydzielania warstwy wodnej lub niedoborem warstwy mucynowej filmu łzowego. W konsekwencji występują dolegliwości tzw. zespołu suchego oka, które dają uczucie piasku pod powiekami oraz powodują pieczenie i światłowstręt.

Rogówka

Zmiany obejmują również strukturę rogówki. Spada jej przezroczystość i stopień rozpraszania się w niej światła. Wraz z wiekiem następuje wzrost współczynnika refrakcyjnego rogówki, zmniejszając jednocześnie - około osiemdziesiątki - jej przejrzystość o 67%. Efektem jest zamazane i zamglone widzenie.

Kolejna zmiana w rogówce dotyczy znacznego spadku komórek endotelialnych, co skutkuje organicznym czuciem rogówki, a w konsekwencji opóźnioną reakcją pacjenta w sytuacji wystąpienia urazu czy stanu zapalnego.

Tęczówka

Do naturalnego wzrostu sztywności tęczówki dochodzi w wyniku zaniku mięśnia rozwieracza. To osłabia jej elastyczność i prowadzi do starczego zwężenia źrenicy. W rezultacie po przekroczeniu 60. roku życia źrenica zmniejsza się o jedną trzecią w stosunku do wielkości źrenicy 20-latka. Tęczówka wolniej reaguje na zmianę natężenia oświetlenia. Pacjenci skarżą się na dolegliwości występujące przy zbyt jasnym świetle lub na znaczne obniżenie jakości widzenia przy słabym oświetleniu.

Soczewka

Zmiany zauważalne w soczewce i mięśniach nią poruszających mają istotny wpływ na funkcjonowanie układu wzrokowego. Wraz z wiekiem jądro soczewki staje się twardsze. Dochodzi do tego w wyniku kumulowania się starszych warstw wewnątrz. Cała soczewka traci wówczas elastyczność i następuje zmniejszenie amplitudy akomodacji.