Co należy wiedzieć o soczewkach kontaktowych?

Każdy użytkownik soczewek kontaktowych zaczyna z nimi swoją przygodę w gabinecie okulisty lub optometrysty. Aby używać ich świadomie, warto poznać kilka tajemnic na temat soczewek kontaktowych.

Ten lekki przedmiot, który umieszcza się bezpośrednio na rogówce, stosowany jest w celu korekcji wady wzroku, osiągnięcia celu terapeutycznego lub kosmetycznego. Soczewki kontaktowe wykonuje się z różnych materiałów, charakteryzują się specyficzną konstrukcją, czasem noszenia, trybem wymiany i pełnioną funkcją. Są trwałe, stabilnie chemicznie i zwilżalne. Nie oddziałują biologicznie, przepuszczają tlen i są optycznie czyste. Jedną z istotnych cech soczewki kontaktowej jest jej tlenoprzepuszczalność i stopień uwodnienia.

Tlenoprzepuszczalność jest jednym z ważniejszych parametrów, który ocenia ilość tlenu dostarczanego przez soczewkę do rogówki. Dostarczenie tlenu jest niezwykle istotne, by nie doszło do uszkodzenia rogówki. Może to doprowadzić do ubytków nabłonka rogówki, jej neowaskularyzacji i zmniejszenia liczby komórek nabłonka rogówki, a to z kolei do jej trwałego uszkodzenia i pogorszenia widzenia.

Aby uniknąć takich sytuacji, przy wyborze soczewek kontaktowych należy kierować się ich tlenoprzepuszczalnością. Zależy ona od grubości soczewki i stopnia uwodnienia. Im wyższy stopień uwodnienia soczewki i cieńszy materiał, tym wyższa tlenoprzepuszczalność, a co za tym idzie, większy dostęp tlenu do rogówki.

Stopień uwodnienia określa procentową zawartość wody w materiale, z którego wykonana jest soczewka kontaktowa. Zawartość wody mieści się w przedziale 24-75%, jednak najbardziej powszechna zawartość wody zamyka się w granicach 24-38%. Im wyższy stopień uwodnienia, tym większa jest przepuszczalność tlenu.

Soczewki o wysokim stopniu uwodnienia charakteryzuje wysoka elastyczność, co wpływa na trudności w aplikacji tych soczewek i utrzymaniu ich na powierzchni rogówki. Dlatego tak ważny jest prawidłowy dobór odpowiedniej grubości soczewki i stopnia jej uwodnienia, który zapewni komfort użytkownikowi i spełni wymogi zdrowotne.

Oznaczenia na opakowaniu soczewek

Każdy je kojarzy, ale… No właśnie, czy do końca rozumie oznaczenia na opakowaniu soczewek?

BC określa krzywiznę bazową soczewki. Im większy promień, tym soczewka jest bardziej płaska. Im mniejszy, tym powierzchnia soczewki jest bardziej stroma. DIA określa z kolei średnicę soczewki.

Oba te parametry wpływają na dopasowanie soczewki kontaktowej, a co za tym idzie, na komfort noszenia i jakość widzenia. Soczewka kontaktowa nie powinna być za luźna, ani za ciasna. Jej wielkość musi być na tyle duża, aby przykryć rogówkę. Prawidłowo dopasowana soczewka zapewnia swobodę wymiany filmu łzowego spod jej powierzchni.

Jak często wymieniać soczewki kontaktowe?

Ze względu na okres wymiany soczewki dzielimy na kilka kategorii.

• soczewki jednodniowe
• soczewki dwutygodniowe
• soczewki kwartalne
• soczewki roczne

Możemy jednocześnie rozróżnić je ze względu na tryb noszenia. Mamy więc soczewki dzienne, elastyczne i całodobowe.

Wiele rodzajów soczewek kontaktowych

Dla jakości soczewki kontaktowej bardzo ważny jest materiał wykonania. Na tej podstawie mamy:

• Soczewki twarde wykonane z PMMA - należą do jednych z pierwszych materiałów soczewek kontaktowych. Ówcześnie zostały zastąpione ulepszonymi materiałami. Ich stosowanie nie zapewniało transportu tlenu przez soczewkę kontaktową, a ich noszenie wiązało się z uszkodzeniami rogówki.

• Soczewki sztywne gazoprzepuszczalne RGP - charakteryzują się dużą tlenoprzepuszczalnością. Po aplikacji ich wielkość nie przekracza rąbka rogówki. Do zalet soczewek sztywnych możemy zaliczyć dobrą jakość widzenia, odporność i długi okres użytkowania - rok i dłużej.

  Ze względu na małą średnicę istnieje duże ryzyko wypadnięcia soczewki lub dostania się ciała obcego pod jej powierzchnię. Konieczna jest pielęgnacja, zalecane jest też regularne noszenie, aby wyeliminować uczucie dyskomfortu.

• Soczewki miękkie: hydrożelowe, silikonowe oraz hydrożelowo-silikonowe. Hydrożelowe soczewki są wysoce uwodnione. Soczewki hydrożelowo-silikonowe cechują się wysoką przepuszczalnością tlenu. Należą do najbardziej popularnych soczewek kontaktowych. Charakteryzują się elastycznością, łatwością zginania i dużą średnicą. Są łatwe i stosunkowo tanie w pielęgnacji.
• Soczewki twardo-miękkie (hybrydowe) - część optyczna jest z RGP, a część haptyczna z materiału miękkiego. Zapewniają wysoką jakość widzenia i wygodę noszenia soczewek miękkich. Jednak są trudne w aplikacji, łatwo ulegają zniszczeniu, a ich cena nie należy do najniższych.

Soczewki spełniają kilka ważnych funkcji.

• Soczewki korekcyjne zapewniają korekcję wady refrakcji.
• Soczewki kosmetyczno-estetyczne pozwalają uzyskać efekt „kolorowych oczu”.
• Soczewki medyczne umożliwiają transport leków.

Soczewki możemy podzielić ze względu na cechy optyczno-geometryczne:

• Soczewki sferyczne zapewniające korekcję krótkowzroczności i nadwzroczności.
• Soczewki toryczne umożliwiające korekcję astygmatyzmu.
• Soczewki dwuogniskowe, zawierające moc do dali umożliwiającą widzenie przedmiotów odległych oraz moc do bliży służącą do czytania. Segmenty te oddzielone są ostrą granicą.
• Soczewki progresywne, które posiadają stopniowe przejście pomiędzy mocami do dali i bliży.

W kolejnym tekście opowiem, jak dbać o higienę używania soczewek kontaktowych.